ارزیابی اثرات دگرآسیبی ماشک و چاودار بر برخی از گونه های علف هرز مزرعه ذرت

علف¬های هرز گیاهان ناخواسته¬ای هستند که در کشتزارها روییده و رقیبیانی جدی برای گیاهان زراعی می¬باشند. کشاورزی پایدار یکی از راهکارهای مناسب جهت مبارزه با علف های هرز در ، استفاده از توان دگرآسیبی گیاهان زراعی است که علاوه بر کاهش وابستگی به نهاده¬های شیمیایی و مصنوعی از دیدگاه زیست محیطی نیز می¬تواند سودمند باشد. به منظور بررسی توان دگرآسیبی ماشک زراعی و چاودار در کنترل علف¬های هرز رایج در مزرعه ذرت، این پژوهش در سال ¬های 92-91 در گلدان و آزمایشگاه فیزیولوژی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه به صورت فاکتوریل و بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار و در دو بخش انجام شد.فاکتور اول: نوع گیاه دگرآسیب شامل ماشک زراعی، چاودار، مخلوط آنها و شاهد (بدون گیاه دگرآسیب) و فاکتور دوم: گونه گیاهی مورد تیمار شامل ذرت و علف¬های هرز رایج در مزرعه ذرت (تاج¬خروس، توق، چچم، دم-روباهی، سوروف، سلمه¬تره) بخش اول پژوهش به صورت گلدانی اجرا شد که شامل دو مرحله: 1) بررسی تاثیر بافت¬های پودر شده گیاهان دگرآسیب بر ویژگی¬های رشدی ذرت و علف¬های هرز. 2) بررسی تاثیر عصاره آبی بافت¬های گیاهان دگرآسیب بر ویژگی¬های رشدی ذرت و علف¬های هرز. بخش دوم پژوهش که در آزمایشگاه اجرا شد شامل پنج مرحله بود: 1) بررسی تاثیر عصاره آبی خاک محیط ریشه گیاهان دگرآسیب بر جوانه¬زنی و رشد گیاهچه ذرت و علف¬های هرز. 2) بررسی تاثیر عصاره آبی خاک کرت¬های گیاهان دگرآسیب یک ماه بعد از برگرداندن آنها به خاک بر جوانه¬زنی و رشد گیاهچه ذرت و علف¬های هرز. 3) بررسی تاثیر عصاره آبی خاک کرت-های گیاهان دگرآسیب دو ماه بعد از برگرداندن آنها به خاک بر جوانه¬زنی و رشد گیاهچه ذرت و علف¬های هرز. 4) بررسی تاثیر خاک کرتهای گیاهان دگرآسیب سه ماه بعد از برگرداندن آنها به خاک بر جوانه¬زنی و رشد گیاهچه ذرت و علف¬های هرز. 5) بررسی تاثیر عصاره آبی بافت¬های گیاهان دگرآسیب بر جوانه¬زنی و رشد گیاهچه ذرت و علف-های هرز. با بررسی نتایج تجزیه واریانس تفاوت¬های معنی¬دار بین سطوح هر دو عامل (نوع گیاه دگرآسیب و گونه گیاهی مورد تیمار) از نظر تاثیر بر صفات مورد بررسی، مشاهده شد. در بخش گلدانی، گونه¬های گیاهی دگرآسیب کمترین اثر منفی را بر ویژگی¬های رشدی ذرت نشان دادند. در بین علف¬های هرز توق از حساسیت کمتری نسبت به تیمارهای دگرآسیب برخوردار بود. در بخش آزمایشگاهی نیز تجزیه واریانس نشان داد که بین سطوح عوامل مورد بررسی اختلاف معنی¬دار وجود دارد. اثر بازدارندگی عصاره¬های آبی خاک نمونه ¬برداری شده در زمان¬های مختلف بر جوانه¬زنی و رشد گیاهچه ذرت در مقایسه با علف¬های هرز کمتر بود. علاوه بر آن، در حضور عصاره آبی حاصل از بافت¬های گیاهان دگرآسیب فقط ذرت قادر به جوانه¬زنی و تولید گیاهچه شد و هیچیک از علف¬های هرز جوانه نزدنند. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که عصاره¬های خاک در مراحل مختلف روندهای خاصی را دنبال نمی¬کنند. واژگان کلیدی: چاودار، دگرآسیبی، ذرت، علف هرز، ماشک.